به گزارش کردپرس، مرکز تحقیقات میدانی SAMER در تازه‌ترین پژوهش خود نگرش رأی‌دهندگان حزب برابری و دموکراسی خلق‌ها (دم‌پارتی) را درباره روند جدید صلح، مسئلهٔ کرد، نمایندگی سیاسی و انتظار از احزاب مختلف بررسی کرده است. این پژوهش با عنوان «نگرش و انتظارات رأی‌دهندگان دم‌پارتی نسبت به دستور کار سیاسی» در میان رأی‌دهندگان دم‌پارتی در بیست‌وسه شهر انجام شده است. ترکیب نمونه مورد بررسی شامل ۷۴/۳ درصد مرد، ۲۵/۳ درصد زن و ۰/۴ درصد افراد دگرباش بوده است.

از نظر قومی خود را چگونه تعریف می‌کنید؟

در پاسخ به پرسش «از نظر قومی خود را چگونه تعریف می‌کنید؟» حدود ۹۴/۶ درصد پاسخ‌دهندگان خود را «کرد»، ۴/۴ درصد خود را «ترک» و کمتر از یک درصد خود را متعلق به سایر گروه‌های قومی معرفی کرده‌اند. به پرسش «اگر انتخابات همین یکشنبه برگزار شود، به کدام حزب رأی می‌دهید؟» نیز ۹۶/۳ درصد شرکت‌کنندگان گفته‌اند که بار دیگر به دم‌پارتی رأی خواهند داد، ۱/۹ درصد اعلام کرده‌اند رأی نخواهند داد و کسانی که گفته‌اند به حزب دیگری رأی می‌دهند کمتر از یک درصد را تشکیل می‌دهند.

آیا روند جدید حل مسئلهٔ کرد یا فرآیند صلح را دنبال می‌کنید؟

نتایج پژوهش نشان می‌دهد تقریباً همه رأی‌دهندگان دم‌پارتی روند جدید صلح را از نزدیک دنبال می‌کنند. در پاسخ به پرسش «آیا روند جدید حل مسئلهٔ کرد/فرآیند صلح را دنبال می‌کنید؟» ۹۹/۵ درصد پاسخ «بله» و تنها ۰/۵ درصد پاسخ «خیر» داده‌اند. در پرسش بعدی، درباره میزان آگاهی از این روند، ۵۵/۶ درصد گفته‌اند «تا حد متوسط آگاهی دارم»، ۳۴/۵ درصد خود را «بسیار آگاه»، ۹ درصد «کم‌اطلاع» و ۰/۹ درصد «کاملاً بی‌اطلاع» دانسته‌اند. در میان کسانی که گزینه «بسیار آگاه» را انتخاب کرده‌اند، ۳۷/۱ درصد زنان بوده‌اند و بخش عمده پاسخ‌های مثبت از گروه سنی ۱۸ تا ۳۴ ساله آمده است.

عدم معرفی نماینده از سوی CHP به هیئت امرالی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

یکی از محورهای مهم این گزارش، ارزیابی رأی‌دهندگان دم‌پارتی از موضع حزب جمهوری خواه خلق (CHP) در قبال کمیسیون «همبستگی ملی، برادری و دموکراسی» در مجلس ترکیه است. به پرسش «عدم معرفی نماینده از سوی CHP به هیئت امرالی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟» ۵۹/۹ درصد پاسخ‌دهندگان این تصمیم را «بسیار منفی» و ۲۷/۱ درصد آن را «منفی» توصیف کرده‌اند؛ یعنی در مجموع ۸۷ درصد تصمیم CHP را نامطلوب دانسته‌اند. در مقابل تنها ۴/۷ درصد این تصمیم را «بسیار مثبت»، ۴/۲ درصد «مثبت» ارزیابی کرده‌اند، ۳/۳ درصد گفته‌اند «مردد هستیم» و ۰/۸ درصد نیز اعلام کرده‌اند در این باره اطلاعی ندارند. در گزارش SAMER تأکید شده است که در میان کسانی که پاسخ «بسیار منفی» داده‌اند، گروه درآمدی با سطح درآمد صفر تا ۲۲ هزار و ۱۰۴ لیر ترکیه با سهم ۶۴/۵ درصد بیشترین وزن را دارد و این امر نشان می‌دهد تصمیم CHP به‌طور «شدید و قاطع» منفی ارزیابی شده است.

آیا به نظر شما CHP باید به هیئت امرالی نماینده می‌فرستاد؟

در پرسشی دیگر از شرکت‌کنندگان سؤال شده است: «آیا به نظر شما CHP باید به هیئت امرالی نماینده می‌فرستاد؟» در پاسخ، ۹۴/۹ درصد گفته‌اند «بله»، ۲/۴ درصد «نه» و ۲/۷ درصد «مردد هستیم». در گزارش نتیجه‌گیری شده است که این اعداد نشان می‌دهد اکثریت بسیار بالای رأی‌دهندگان دم‌پارتی خواهان آن هستند که روند صلح به‌صورت چندبازیگره و با مشارکت همه احزاب اصلی، از جمله CHP، پیش برود و نه در قالب گفت‌وگویی محدود میان چند بازیگر معدود.

رفتن کمیسیون مجلس به امرالی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

بخش دیگری از پژوهش به ارزیابی رأی‌دهندگان دم‌پارتی از سفرهای کمیسیون مجلس به امرالی اختصاص دارد. در پاسخ به این پرسش که «رفتن کمیسیون مجلس به امرالی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟» ۸۰/۷ درصد پاسخ‌دهندگان گفته‌اند «بسیار مثبت»، ۱۶/۷ درصد «مثبت» و در مقابل فقط ۰/۲ درصد «بسیار منفی» و ۰/۵ درصد «منفی» پاسخ داده‌اند؛ ۱/۹ درصد نیز اظهار تردید کرده‌اند. بر اساس تحلیل SAMER، این ارقام نشان می‌دهد که دیدارهای امرالی از سوی رأی‌دهندگان دم‌پارتی «با اجماعی بسیار گسترده» مورد حمایت قرار گرفته است.

آیا کمیسیون باید دیدارهای خود با امرالی را ادامه دهد؟

در ادامه، پرسش کلیدی دیگری مطرح شده است: «آیا کمیسیون باید دیدارهای خود با امرالی را ادامه دهد؟» ۹۷/۲ درصد شرکت‌کنندگان در پاسخ گفته‌اند «بله، باید ادامه یابد»، ۰/۸ درصد پاسخ «خیر» داده‌اند و ۲ درصد گفته‌اند «مردد هستیم».

آیا فکر می‌کنید این روند با موفقیت به نتیجه خواهد رسید؟

پژوهش همچنین میزان امید و بدبینی نسبت به سرانجام روند صلح را سنجیده است. در پاسخ به پرسش «آیا فکر می‌کنید این روند با موفقیت به نتیجه خواهد رسید؟» ۵۳/۲ درصد شرکت‌کنندگان گفته‌اند «بله»، ۳۸/۷ درصد پاسخ داده‌اند «تا حدی» و ۸ درصد گفته‌اند «نه، موفق نخواهد شد». در گزارش، این توزیع به این صورت تفسیر شده است که اکثریت رأی‌دهندگان دم‌پارتی به‌طور کلی دیدگاهی «امیدوار اما مشروط» دارند؛ یعنی امید دارند روند به نتیجه برسد اما این امید را منوط به چگونگی ادامه روند و اقدام‌های عملی بازیگران می‌دانند.

برای پیشرفت مثبت روند، از این پس چه اقداماتی باید در اولویت قرار گیرد؟

یکی از بخش‌های مهم این تحقیق، پرسش باز درباره اولویت‌های لازم برای پیشرفت روند صلح است. در پاسخ به این پرسش که «برای پیشرفت مثبت روند، از این پس چه اقداماتی باید در اولویت قرار گیرد؟» مجموعه‌ای از مطالبات تکرارشونده ثبت شده است. بالاترین فراوانی مربوط به درخواست «آزادی زندانیان سیاسی، به‌ویژه زندانیان بیمار» بوده که ۱۲/۳ درصد پاسخ‌ها را تشکیل داده است. پس از آن، ۸/۳ درصد پاسخ‌دهندگان گفته‌اند «عبدالله اوجالان باید آزاد شود». ۷/۴ درصد خواستار «انجام اصلاحات قانونی و قانون اساسی برای حل مسئلهٔ کرد» شده‌اند. ۶/۵ درصد بر «تأمین امکان آموزش به زبان مادری و برداشتن موانع از پیش روی زبان و فرهنگ کردی» تأکید کرده‌اند. ۴/۸ درصد بر «ضرورت برداشتن فوری گام‌ها در جهت دموکراتیک‌سازی» و ۴/۸ درصد دیگر بر «قرار گرفتن هویت کردی تحت ضمانت قانون اساسی» پافشاری کرده‌اند. ۴/۳ درصد نیز «تغییر قانون اساسی» را در اولویت دانسته‌اند. در ادامه، ۴ درصد خواستار «کنار گذاشتن سیاست انتصاب قیم‌ها (شهرداران و مدیران انتصابی دولتی به جای مدیران منتخب مردم) و برگرداندن اختیارات به نهادهای منتخب محلی» شده‌اند و ۳/۵ درصد نیز از «ضرورت برداشتن گام‌های عینی از سوی دولت برای پیشبرد روند» سخن گفته‌اند.

اصلی‌ترین نقش برای پیشبرد روند صلح بر عهده چه کسی یا کدام نهاد است؟

در بخش دیگری از تحقیق پرسیده شده است: «برای پیشبرد روند صلح و راه‌حل سیاسی، اصلی‌ترین نقش و مسئولیت بر عهده چه کسی یا کدام نهاد است؟» پاسخ‌ها در میان چند بازیگر اصلی توزیع شده است. ۱۴/۳ درصد پاسخ‌دهندگان حزب عدالت و توسعه (AKP)، ۱۳/۴ درصد «دولت» به‌صورت کلی، ۱۲ درصد عبدالله اوجالان، ۱۱/۵ درصد حزب حرکت ملی (MHP) و ۱۱/۵ درصد دم‌پارتی را بازیگران دارای نقش و مسئولیت اصلی دانسته‌اند. در تفسیر این داده‌ها در گزارش SAMER تأکید شده است که جامعهٔ رأی‌دهندگان دم‌پارتی مسئولیت را تنها بر دوش یک بازیگر واحد نمی‌گذارند، بلکه تصویری «چندبازیگره» از روند صلح ترسیم می‌کنند و بر ضرورت اقدام هم‌زمان و هماهنگ هم از سوی دولت و هم از سوی جنبش سیاسی کرد تأکید دارند.

گزارش در جمع‌بندی خود تأکید می‌کند که یافته‌ها، تصویری روشن از «حمایت گسترده، حساسیت بالا و مشارکت‌خواهی قوی» در میان رأی‌دهندگان دم‌پارتی نسبت به روند جدید صلح ارائه می‌دهد؛ حمایتی که هم شامل ادامه دیدارهای امرالی می‌شود و هم مطالبهٔ جدی برای حضور فعال‌تر احزاب مختلف، به‌ویژه CHP، در این روند است.